Kadırga, Fatih

Kadırga, Fatih 

Hipodrom ve Sultanahmet Camisi’nin ilerisindeki tepenin eteğinde kurulmuş bir semttir. 

Türkçede kadırga denmesi nedeni buranın alüvyon ve çamurla kaplanmadan önce Bizans filosu kalyonlarının yanaştığı bir liman (4. yüzyılın ortasında din değiştiren Julian’ın hükümdarlığı zamanında kazılmıştır) olmasıdır. 

Kalenderhane Camisi, Vefa semtindedir. Bu, muhtemelen, 9. yüzyılda inşa edilmiş Thetokos Kryotissa ‘İsa’nın annesi en kutsal Meryem’ Ortodoks kilisesidir. 

Eski şehirdeki Süleymaniye Camisinin batısına düşen Bozdoğan Kemerinin hemen bitişiğindedir. 

II. Mehmet kiliseye dönüştürünce onu Kalenderi derviş tarikatına verdi. Eski kilisenin çok az değişiklik geçirmiş mermer kaplamaları ile hatları görülmeye değer sadeliktedir.

Kadırga, İstanbul ilinin Fatih ilçesinde bulunan eskiden kadırgaların barındığı büyük bir liman olan Kadırga Meydanı'nı da içinde bulunduran bir semt. Günümüzde asırlık ağaçların bulunduğu sakin bir semt olan Kadırga'da, Bizans'ın en eski limanı olan Kadırga Limanı, tarih boyunca Portus Novus (Yeni Liman), Justinianus Limanı ve Sophia Limanı adları ile de anılmıştır. İlk isim, limanı inşa ettiren İmparator I. Justinianus'a (h. 483-565) izafeten verilmiştir.

II. Justinus (h. 565-578) devrinde imparatoriçe Sophia tarafından tamir ve ilavelerden dolayı limana imparatoriçenin adı verilmiştir. Sophia Limanı, Ayasofya ve Atmeydanı'ndan denize inen yolun üstünde ve imparator sarayının (Bukeleon) da yakınında olduğundan, Bizans'ın en önemli merkezlerinden biriydi. Burada, muhtelif heykel ve abidelerden başka, tacirler için de "Sigma" denilen bir toplanma alanı vardı.

Latin istilasından az bir zaman önce İstanbul'u ziyaret eden Novgorod başpiskoposu Antuan, Kadırga Limanı'nı şu suretle tasvir etmiştir: "İpodrom'dan Condoscopum'a giderken, parmaklıklı muazzam demir kapıya rastlanır. Deniz bu ızgaradan geçerek şehrin içlerine doğru gider. Fırtınalı günlerde 2-3 yüz kürekli 300 kadar gemi barındırır."

Kadırga Limanı, Bizans İmparatorluğu'nun sonuna kadar kullanılmış, Osmanlı'nın İstanbul'u fethinden sonra da, bir zaman, küçük gemilere iskele olmuştur. 

1550 senesine doğru İstanbul'a gelen Gyllius'un ifadesine göre liman, duvarlarla çevrilmişti. Fakat orada hala su birikintisi vardı ve civar evlerin kadınları çamaşırlarını burada yıkarlardı. 

Kadırga Meydanı bugün, civar halkın bir mesire ve mahalle çocuklarının bir oyun yeridir. 

Burada bulunan dört köşeli çeşme, III. Ahmet'in kızı Esma Sultan (1724-1787) tarafından yaptırılmıştır. Çeşmenin iki cephesinde bulunan manzum kitabelere göre, inşa tarihi 3 Şaban 1193 (5 Ağustos 1779) olup; bu kitabelerde Esma Sultan'ın eşi sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa'dan (o sırada ölmüş bulunuyordu) bahsedilmektedir. Kitabelerin nazımı Tevfik Efendi, hattatı da Mehmed Şevki Efendi'dir. Çeşmenin merdivenlerle çıkılan üst kısmı namazgâhtır.

Ayrıca bakınız

• Sultan Süleyman Çeşmesi